Творчасць Адама Міцкевіча
Творчасць Адама Міцкевіча
Дваракоў Аляксандр
курс, р/а, ФСФ
міцкевіч польскі паэт
Міцкевіч - найвялікі паэт Польшчы. Яго ролю для польскай літаратуры можна параўнаць з роляй Пушкіна для рускай літаратуры, Шаўчэнка - для ўкраінскай. Міцкевіч быў родапачынальнікам новай польскай літаратуры і новай польскай мовы.
У канцы XIV стагоддзя Літва і Польшча зліліся ў адзіную дзяржаву. У тых кругах грамадства, да якіх прыналежала сям'я паэта, панавалі польская культура, польская мова. Гэтым тлумачыцца тое, што ў творчасці Міцкевіча польскі патрыятызм спалучаецца з гарачым каханнем да Літвы, яе прыродзе і звычаям. У сваіх баладах ён імкнуўся ўвасобіць народныя паняцці пра справядлівасць, маральным абавязку, патрыятызме.
Адам Міцкевіч нарадзіўся 24 снежня 1798 на сялібе Завоссе каля Наваградка, невялікага мястэчка ў Беларусі, які на працягу шматлікіх стагоддзяў быў пад уладай Літвы. Палякі, якія жылі ў гэтых краях, ніколі не забывалі пра свае літоўскія сувязі, таму ў творчасці Міцкевіча Літва нярэдка выступае як пазначэнне яго радзімы нароўні з Польшчай.
Імкнучыся вярнуць адзінства Рэчы паспалітыя, польскае шляхецтва ўскладала свае надзеі на прыход Напалеона. Бацька паэта быў адным з тых, хто ўдзельнічаў у патрыятычнай агітацыі. Сваё пачуццё нацыянальнага гонару і каханні да радзімы бацька імкнуўся перадаць сынам, Адаму і Францішку.
Вялікі ўплыў на маленькага Адама аказалі беларускія, польскія і літоўскія народныя песні і казкі, шматлікія з якіх ён пачуў ад прыслужніцы Міцкевічаў, Гонсеўскай. Быўшы ў школе, ён з сябрам хадзіў па навакольных вёсках, каб панаглядаць за народнымі абрадамі. Разам са старэйшым братам Адам вучыўся ў дамініканскай школе ў Наваградку. Тут ён пачаў пісаць першыя вершы.
Важна і тое, што мова Адама Міцкевіча з'яўляецца ў вялікай ступені мовай польскай шляхты у Беларусі і Літве, да якой прыналежаў сам паэт і якая з пункту гледжання граматычнай сістэмы і лексічных рэсурсаў мае ў сабе мноства беларускіх элементаў, узыходных да мясцовых беларускіх гаворак.
Бадай, галоўнай духоўнай сувяззю, якая звязвала А. Міцкевіча з родным краем, было адчуванне еднасці са сваімі братамі. Я часта цешуся, думаючы пра тое, што мы браты, хаця так мала кантактуем, але ўпэўнены адзін у адным… Гэта рэдкая радасць на зямлі - ва ўсякім выпадку, хоць душой быць у згодзе, калі ўжо нічым на зямлі дапамагчы адзін аднаму мы не можам, - пісаў Адам Францішку ў 1847 г.
Радзіма-гэта родная зямля, а не яе афіцыйныя межы, яе любяць нават тады, калі яе разрываюць на кавалкі і абядноўваюць. Такія словы і перадаюць усе пачуцці знакамітага паэта, вернага сына сваёй маці-Радзімы. Значэнне Міцкевіча не вычэрпваецца яго літаратурнай дзейнасцю. Міцкевіч быў перадавым палітычным дзеячам свайго часу.Ён стаяў у цэнтры польскага рэвалюцыйнага руху.Першараднае значэнне Польшчы ў развіцці перадавых рэвалюцыйных ідэй стагоддзя вызначыла і сусветнае значэнне Міцкевіча, які яшчэ пры жыцці быў для ўсяго свету знакам свайго народа і яго барацьбы за волю.
Успаміны пра радзіму, пра родных былі для Адама не толькі настальгічнымі разважаннямі, але вялі яго да актыўнай грамадска-палітычнай дзейнасці. Ён быў упэўнены, што жыве ў часы вялікай перабудовы еўрапейскага парадку: Калі прыйдзе бура: праз год ці праз сотню год, для мяне гэтае пытанне не існуе, чую, што яна мусіць прыйсці, - сцвярджаў А. Міцкевіч. Брату Францішку ў 1844 г. ён напісаў: Спадзеючыся, што мы яшчэ ўбачымся з табой на зямлі і ў лепшыя часы, і быў бы рады, калі б і ты пранікся верай у тое, што мы яшчэ ўбачым Літву, ужо нашу Літву, а не Маскоўскую. Гэтым я жыву, дзеля гэтага жыву, і дасць Бог, дачакаюся гэтага.
«Крымскія санеты» А. Міцкевіча - паэтычны цыкл, г.зн. шэраг вершаў, аб'яднаных агульнай ідэяй, якая расчыняецца ў асобных матывах вершаў. Асноўная думка вершаў цыклу - нуда па радзіме, якую быў змушаны пакінуць мастак. Усе вершы злучае паміж сабой выява лірычнага героя. Яго эвалюцыя ўяўляе галоўную цікавасць аўтара. У кожным з санетаў ёсць цэнтральныя вобразы-знакі. Адзінства на матыўным, вобразным і кампазіцыйным узроўнях дазваляе ўспрымаць «Крымскія санеты» не толькі як цыкл, а і як цэласную паэму, дзе кожны верш з'яўляецца часткай цэлага.
Творчасць Міцкевіча, адухоўленае вялікімі патрыятычнымі і гуманнымі ідэямі, у нашы дні стала здабыткам шырокіх народных мас. Адам Міцкевіч яшчэ пры жыцці набыў сусветную славу, аднак, можна з упэўненасцю сказаць, што сапраўднае ўсенароднае і сусветнае прызнанне ён здабыў толькі пасля перамогі польскага працоўнага класа і сцвярджэнне народна-дэмакратычнай улады ў Польшчы.
Здаецца, нельга канкрэтна адказаць, якая краіна зяўлялася на самой справе роднай для паэта і як ён лічыў сам. Запутаная палітычная сітуацыя змены меж паміж краінамі і іх абяднаннямі не можа даць нам канкрэтны адказ. Гэта- сумежжа трох культур : беларускай, польскай і літоўскай, іх немагчыма раз'яднаць, кожная з гэтых культур па-свойму дарагая для Міцкевіча, за паўнапраўнае існаванне кожнай ён змагаўся…